ΧΑριτι Θεου ΜητροπολΙτης
της αγιωτατησ ΜητροπΟλεως
ιερισσου, αγιου ορους καΙ αρδαμερΙου
________________________________
Ἀρ. Πρωτ.: 253 Ἐν Ἀρναίᾳ τῇ 8ῃ Ἀπριλίου 2022
Π Α Σ Χ Α Λ Ι Ο Σ Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ
Πρός
Τόν Ἱερό Κλῆρο,
Τίς Μοναστικές Ἀδελφότητες καί
Τόν φιλόχριστο Λαό
τῆς καθ’ Ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Ἀδελφοί καί τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά καί περιπόθητα,
Στίς ὧρες τῆς ὑπέρτατης ὀδύνης, στίς στιγμές τῆς κορυφώσεως τοῦ Θείου Πάθους, τότε πού ὁ ἄνθρωπος βρισκόταν στό ἀποκορύφωμα τῆς θηριωδίας του κι ὁ Θεός στό ἀπόγειο τῆς μεγαλοψυχίας Του, ἀκούστηκε ἀπό τόν Σταυρό ἡ μεγαλύτερη ὑποθήκη τῆς ἱστορίας τοῦ κόσμου, τό πιό τέλειο κάλεσμα πού γνώρισε ποτέ ἡ ἀνθρωπότητα, ἡ ΣΥΓΓΝΩΜΗ! Κι ἡ ἔκρηξη τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ στόν Γολγοθᾶ διατυπώθηκε ἀπό τόν ἱερό Χρυσόστομο μοναδικά: «Συγγνώμη ἐκ τοῦ Τάφου ἀνέτειλε»!
Ἀλλά καί μετά τήν Ἀνάσταση ὁ ἀπόηχος τῆς μεγαλωσύνης τοῦ Θεοῦ γίνεται φωνή συνειδητή τοῦ ἀνθρώπου, πού βλέπει γεμᾶτος δέος τή συγγνώμη ἀπ’ τόν τάφο νά βγαίνη, καί νικημένος πλέον ἀπό τήν κακότητα τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, γίνεται κήρυκας τῆς συγγνώμης· καί διαλαλεῖ καί τραγουδᾶ καί προσκαλεῖ στήν ἀδελφοσύνη κι ἀνεξικακία τῆς Ἀναστάσεως… Καί ξέρετε γιατί; Γιατί ὅταν προφέρωνται λόγοι συγχωρήσεως, ὅταν συγχωροῦμε, τότε μιλάει ὁ Θεός. Τοῦτο ἀποδεικνύει τήν ἐνέργεια μας πραγματική. Εἶναι σύμβολο τῆς συγγνώμης τοῦ Θεοῦ πρός ὅλους μας! «Συγχωρήσωμεν πάντα τῇ Ἀναστάσει», τραγουδᾶ ἡ Ἐκκλησία σήμερα. Αὐτή ἡ προτροπή ἀποτελεῖ καί τό βαθύτερο νόημα τοῦ Πάθους καί τοῦ θριάμβου τοῦ Χριστοῦ μας, τῆς δοκιμασίας καί τῆς νίκης Του, ἀφοῦ ἡ συγγνώμη προϋποθέτει ἀγάπη κι ἡ ἀγάπη δύναμη πολλή. Ἄς ἐξετάσουμε προσεκτικώτερα τά πράγματα. Ἡ συγγνώμη εἶναι ἀπόρροια καί προϊόν μιᾶς βαθύτερης διαδικασίας τοῦ ψυχικοῦ μας κόσμου. Εἶναι ἀποτέλεσμα μιᾶς ἄγριας πάλης τοῦ τιτανικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς μέ τό Διονυσιακό παρόμοιο. Δηλαδή ἡ συγγνώμη ἐκφράζει τή νίκη τοῦ ἑαυτοῦ μας πάνω στόν ἑαυτό μας καί στόν κόσμο. Κι ἀπαιτεῖ πολλή ἀγάπη καί δύναμη, ἀφοῦ καλεῖται νά συγχωρήση πάντα τό θύμα, πάντα αὐτός πού παθαίνει κι ὑποφέρει καί τυραννιέται καί ποτέ αὐτός πού κάνει, ὁ δυνάστης καί τύρρανος.
Εἶναι ὁμολογουμένως κάπως ἀδιανόητο καί γιά τούς πολλούς μᾶλλον ἀνόητο νά ξεχνᾶ κανείς τό κακό πού τοὔγινε καί μάλιστα τότε πού θά μποροῦσε νά πάρη τήν ἐκδίκησή του. Γιά κάποιους ἄλλους ἡ συγγνώμη εἶναι ἀδυναμία, εἶναι ἐκδήλωση κακομοιριασμένων ἀνθρώπων, ἐνέργεια καί πράξη τῶν εὐχαριστημένων θυμάτων, τῶν κακῶν στήν ψυχή…
Ἔχουμε τή γνώμη ὅτι τά πράγματα δέν ἔχουν ἔτσι, γιά τόν λόγο ὅτι ποτέ δέν συγχωροῦν οἱ ἀδύνατοι καί παθιασμένοι στήν ψυχή, ἀλλά μόνο οἱ δυνατοί καί γεμᾶτοι ἀπ’ ἀγάπη! Οἱ μεγάλοι! Ἀδύνατος εἶναι ὅποιος κάνει κι ἐπιβάλλει μέ τή βία τό κακό, ἐνῶ ὅποιος παθαίνει στό ὄνομα κάποιας ἀξίας καί ἰδέας εἶναι δυνατός. Πάσχουν λοιπόν καί παθαίνουν οἱ δυνατοί κι ὄχι τ’ ἀνθρωπάκια πού εἶναι ἕτοιμα, προκειμένου νά ἀποφύγουν τό πάθος, νά προδώσουν καί ἀξίες καί ἰδέες καί ἰδανικά καί ἱστορία καί πρόσωπα καί ψυχές. Ἑπομένως συγχωρεῖ μόνο ἐκεῖνος πού μπορεῖ ἀφ’ ἑνός μέν νά καταλάβη τήν ἀδυναμία ἐκείνου πού κάνει τό κακό, ἐφ’ ἑτέρου δέ τήν ἀδυναμία τοῦ ἑαυτοῦ του, πού θέλει θριαμβολογώντας καί κρώζοντας ν’ ἀνταποδώση τό κακό.
Ἄν τήν καταλάβη καί τήν καθυποτάξη, τότε μέσα ἀπό τήν παλαίστρα πελώρια καί πανώρια ὑψώνεται τό θαῦμα, τό μεγαλεῖο κι ἡ μοσχοβολιά τῆς συγγνώμης, πού εἶναι ἡ λύτρωση τοῦ ἑαυτοῦ μας ἀπό τόν ἑαυτό μας καί ἡ νίκη τῆς ἀγάπης πάνω στῆς βίας τήν ἀδυναμία. Ἡ συνειδητή συγγνώμη ἀποκαθιστᾶ τά χάσματα τῆς ψυχῆς κι ἀποδεικνύει ὅτι τίποτε δέν ὀμορφαίνει καί δέν ξεκουράζει περισσότερο τή συνείδηση ἀπό μιά βασισμένη καί βαπτισμένη στήν ἀγάπη συγγνώμη!
«Πάτερ ἄφες αὐτοῖς» (Λουκ. κγ΄ 34)! Μεγάλη Παρασκευή. Καρφιά, ραβδισμοί, ἀκάνθινο στεφάνι, ἐμπτυσμοί, χολή, ὄξος, βρισιές, ἐγκατάλειψη, ἔγκλημα πάνω στόν Ἰσχυρό, πάνω στή Δύναμη, πάνω στόν Δημιουργό. Ἀπό ποιόν; Ἀπό τό τίποτα, τό μηδέν, τόν ἄνθρωπο. Ἀπάντηση σ’ αὐτό τό ἀνοσιούργημα, ἡ συγγνώμη. Ἡ συγγνώμη τοῦ Δυνατοῦ πού παθαίνει, πρός τόν ἀδύναμο πού τερατουργεῖ, πού κάνει τό κακό, πού ἐγκληματεῖ. Ἡ συγγνώμη τοῦ Σταυροῦ πρός ὅσους βάλθηκαν νά τόν δημιουργήσουν.
«Πάτερ ἄφες αὐτοῖς» (Λουκ. κγ΄ 34)! Ἡ ἐπίκληση γίνεται πρός τόν Πατέρα, γιατί ὁ Ἴδιος τούς ἔχει ἤδη συγχωρήσει. Ὄχι βέβαια γιατί ὁ Πατήρ Του θ’ ἀρνιόταν κάτι τέτοιο, ἀλλά γιά ν’ ἀκουσθῆ καί στά μνήματα ἀκόμη ὅτι ὁ Κρεμασμένος στό Ξύλο εἶχε τήν ἀπροσμέτρητη δύναμη τῆς ἀγάπης μέ τήν ὁποία ὄχι μόνο ὁ Ἴδιος συγχωροῦσε, ἀλλά καί ἀπό τόν Πατέρα Του ζητοῦσε νά κάνη τό ἴδιο!
«Οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λουκ. κγ΄ 34)! Ἐδῶ ἀξίζει νά σταθοῦμε λίγο. Ὅσοι κάνουν τό κακό κι ἐγκληματοῦν δέν ξέρουν γιατί τό κάνουν, ἐνῶ ὅσοι παθαίνουν κι ὑποφέρουν γνωρίζουν γιατί συγχωροῦν. Βλέπετε αὐτός πού συγχωρεῖ ἔχει καί γνώση κι ἐλευθερία κι ἀγάπη καί δύναμη πολλή, ἐνῶ αὐτός πού κάνει τό ἔγκλημα εἶναι τυφλωμένος ἀπ’ τό πάθος τοῦ μίσους καί ὑποδουλωμένος στόν ἄρχοντα τοῦ σκότους καί τοῦ θανάτου…
«Συγχωρήσωμεν πάντα τῇ Ἀναστάσει», τραγουδᾶ ἡ πανορθόδοξη λύρα ἀπόψε! Ἡ συγγνώμη, ὅταν παθαίνωμε καί κυρίως ἡ συγγνώμη, ὅταν μποροῦμε νά ἐκδικηθοῦμε! Νά τί θά πῆ: «Συγχωρήσωμεν»! Κι ἐδῶ βρίσκεται ἀκριβῶς τό μεγαλεῖο τοῦ δυνατοῦ. Ὁ ἀναστημένος Χριστός τήν εἰρήνη εὐαγγελίζεται καί τή συγγνώμη χαρίζει. Ὁ Τάφος Του γίνεται ἡ ρίζα καί ἡ πηγή τῆς συγγνώμης καί τό ἀνέσπερο φῶς Του, τῆς ψυχῆς ἡ δύναμη. Κι ὅποιος πιστεύει στόν Χριστό, ἐνισχυμένος ἀπ’ τή ζωοδότρα δύναμη τῆς Ἀναστάσεώς Του, συγχωρεῖ ἐκείνους πού τόν μισοῦν, ἀγκαλιάζει αὐτούς πού τόν ἀδικοῦν καί τόν τυραννοῦν!
Ὁ ἄνθρωπος τῆς συγγνώμης γνωρίζει ν’ ἁπλώνη τά χέρια καί νά καρφώνεται στό ξύλο τοῦ Σταυροῦ, ἐκεῖ ἀναπαύεται κι ἀναπαύει κι ἄλλους. Δέν ὑπάρχει τρόπος καί τόπος ν’ ἀναπαύη τήν ἀνθρώπινη φύση βαθύτερα, πιό ἀληθινά καί θεανθρώπινα, ἀπό τό σταύρωμα καί τό ὕψος τοῦ σταυροῦ τῆς συγγνώμης. Δέν βρίσκεται μεγαλύτερη παρηγοριά ἀπ’ αὐτήν τήν ὀδύνη. Τότε ὁ πιστός δέν ὑποστηρίζει ἕνα κομμάτι, δέν μπορεῖ νά ζήση στήν κόλαση τοῦ ἐπί μέρους, τοῦ μισοῦ ἤ τοῦ μίσους. Δέν μπορεῖ νά ἰδῆ τόν ἄλλον νά ὑποφέρη. Ἀγκαλιάζει τό ὅλο. Σταυρώνεται γιά ὅλα. Εἶναι ἤρεμος. Γνωρίζει ὅτι «τίποτε δέν θά χάση ἀπ’ ὅσα ἀφήσει, συγχωρώντας γιά τόν Κύριο. Γιατί στόν ἴδιο καιρό θά ἔρθουν πολλαπλάσια» (ἅγιος Μάρκος ὁ ἀσκητής). Ἔχει μπροστά του τήν εἰκόνα τῆς Σταυρώσεως τοῦ Κυρίου, πού δέν φανερώνει τόν πόνο κάποιου πού ὑποφέρει ἀπ’ τίς πληγές τῶν καρφιῶν Του, ἀλλ’ ἀπ’ τή γαλήνη τοῦ Βασιλέως τῆς Δόξης, πού ἀναπαύεται στήν κατάπαυση τῆς ἀγάπης καί βρίσκεται καθηλωμένος στόν Σταυρό γιά νά ὑπογράψη αἱμάτινα γιά χάρη τοῦ κόσμου τό συμβόλαιο τῆς συγγνώμης…
Οἱ ὑπόλοιποι, ὅσοι τυφλωμένοι ἀπ’ τά πάθη τους δέν μποροῦν νά γευτοῦν τούς εὔχυμους καρπούς τῆς συγγνώμης, ἀμπαρώνουν τήν πόρτα τῆς ψυχῆς γιά νά μή μπῆ κι ἄνθηση ἡ ἀναστημένη Ἀγάπη. Καί συγχρόνως σφραγίζουν τά πορτοπαράθυρα τοῦ λογικοῦ γιά νά μή βγῆ ἀπό μέσα τους τό μίσος… Καί φτιάχνουν βόμβες καί ὑπερηχητικούς πυραύλους ἀκριβείας, ἱκανούς νά πλήξουν ἀδελφούς τους Οὐκρανούς κι ἄς εἶναι ὅμαιμοι ἀδελφοί τους κι ἀδελφοί στήν πίστη τοῦ Ναζωραίου…
Τό Πάθος τοῦ Θεανθρώπου στεφανώνεται ἀπό τή συγγνώμη κι ἡ Ἀνάσταση εἶναι σημαδεμένη ἀπ’ τήν Ἀγάπη. Συγγνώμη λοιπόν στίς ὧρες τῆς ὀδύνης. Ἀγάπη στόν χρόνο τοῦ θριάμβου. «Πάτερ ἄφες αὐτοῖς», στίς ὧρες τῆς δοκιμασίας μας. Καί «Συγχωρήσωμεν πάντα τῇ Ἀναστάσει», στίς ὧρες τοῦ θριάμβου μας!
Ἡ ὄντως Συγγνώμη, ἀδελφοί, ἐκ τοῦ Τάφου Ἀνέστη!
Δηλαδή, Χριστός Ἀνέστη! Ναί, Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Ἅγιον Πάσχα 2022
Μέ ἀναστάσιμους πατρικούς ἀσπασμούς
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
†Ὁ Ἱερισσοῦ, Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου
ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ