Μέσα σε κλίμα εθνικής εξάρσεως και πνευματικής ανατάσεως γιορτάστηκε η 
απελευθέρωση της ιστορικής Κωμοπόλεως του Αγίου Προδρόμου Χαλκιδικής από τους Τούρκους, που έλαβε χώρα στον ευλογημένο αυτό τόπο στις 19-20 μηνός Σεπτεμβρίου του 1912.
Ο δραστήριος Εφημέριος της Ενορίας Κοιμήσεως Θεοτόκου Αγίου Προδρόμου Παν. Αρχ. π. Δωρόθεος Ζέρβας προετοίμασε με κάθε λεπτομέρεια, μαζί με τον Πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας κ. Στέλιο Γεωργακούδη, τον Πολιτιστικό Σύλλογο του Χωριού και κυρίως με τη πληθωρική συμμετοχή των Ενοριτών τη Γιορτή, που λαμπρά απόλαυσε ο φιλόχριστος Λαός.
Παρών ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου κ. Θεόκλητος, πλαισιούμενος από τους δύο Διακόνους του π. Γεώργιο Κυριάκου και π. Κωνσταντίνο Ισαακίδη, ο οποίος χοροστάτησε στον Όρθρο και προέστη στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία της Κυριακής Β’ Λουκά, 30ης Σεπτεμβρίου ε.έ.
Ο Λαός του Αγίου Προδρόμου μετείχε με όλη του την καρδιά στα δρώμενα, γεμάτος από αισθήματα εθνικής περηφάνειας και καυχήσεως για την ευλογημένη ομόθυμη συμμετοχή των προγόνων του στην απελευθέρωση των ιερών του χωμάτων.
Επικεφαλής των Αρχόντων του Λαού ήταν οι Βουλευτές Χαλκιδικής κα. Σωτηρία Βλάχου και κ. Γεώργιος Βαγιωνάς, ο Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Στέλιος Βαλιάνος, οι Αντιδήμαρχοι Πολυγύρου κ.κ. Χρήστος Βορδός και Δημήτριος Ζαγγίλας, ο Πρόεδρος της Τ.Κ. Αγίου Προδρόμου κ. Στέλιος Γεωργακούδης, κ.α.
Στο κήρυγμά του ο Σεβασμιώτατος ανέλυσε πρακτικά μεν, αλλά με θεολογική ενάργεια τον χρυσούν κανόνα της κοινωνικής ζωής, τον φωτεινό οδηγό της συνειδήσεως και κυρίως την αψευδή ζυγαριά της όλης ανθρώπινης υποστάσεως, που ο Κύριος απηύθυνε στους Μαθητές Του όλων των εποχών και καταγράφεται στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο: “Καθώς θέλετε, ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως” (Λουκ. στ’ 31), δηλαδή, όπως θέλετε να σας συμπεριφέρωνται οι άνθρωποι και εσείς να κάνετε σ’ αυτούς τα ίδια!
Διευκρίνισε ο Δεσπότης ότι ο απλός και σαφής και σύντομος αυτός νόμος αποτελεί το Α και το Ω της ατομικής και κοινωνικής αρμονίας.
Και τούτο γιατί είναι νόμος τάξεως, νόμος δικαιοσύνης και νόμος αγάπης που βασίζει τη δύναμή του στην ανθρωπιά και στα σπλαγχνικά και συμπονετικά προς τον πλησίον αισθήματα. Άλλωστε στο σημερινό Ευαγγελικό κείμενο, ο Ίδιος ο Κύριος τόνισε: “Γίνεσθε λοιπόν σπλαγχνικοί προς τον πλησίον και συμπονετικοί στις δυστυχίες και στις ανάγκες του, καθώς και ο Ουράνιος Πατέρας σας είναι ευσπλαγχικός προς όλους”, “Γίνεσθε ουν οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί” (Λουκ. στ’ 36)!
Ο νόμος αυτός του Ευαγγελίου, κατέληξε ο Δεσπότης, βασίζει τη δύναμή του στη δύναμη της αγάπης και της κοινωνικής αλληλεγγύης και σ’ αυτήν ακριβώς την “καινήν εντολήν” της αγάπης στήριξε το μυστικό του λυτρωμού της Κοινωνίας από τους δυό μεγάλους εφιάλτες της: από την πλουτοκρατία, τη μάστιγα της αστικής κοινωνίας και απ’ την πτωχοκρατία, το σαράκι της νέας σημερινής κοινωνίας και Νέας Τάξεως πραγμάτων.
Μόνο με τον Νόμο αυτόν της αγάπης μπορεί να αποκεφαλιστεί το τέρας του υλισμού, που με τις δύο ολέθριες κεφαλές του, το έγκλημα και την εκμετάλλευση, που κατατρώει τις σάρκες του κοινωνικού σώματος.
Ας το νιώσουμε επιτέλους, ότι ο Ευαγγελικός Νόμος δεν επιβάλλεται αναγκαστικά, αλλά αναβλαστάνει μέσα από τα τρίσβαθα της ανθρώπινης ψυχής, γιατί δεν είναι Νόμος που βγαίνει από υπουργικούς θαλάμους και θώκους, αλλά εκπορεύεται από την καρδιά.
Εκεί στηρίζει τη δύναμή του, εκεί και την επιτυχία του. Όταν ο ο άνθρωπος πεισθεί για την ορθότητα και την κοινωνική αναγκαιότητα του Νόμου αυτού, τότε η κοινωνική αρμονία εξασφαλίζεται και η γαλήνη αποκαθίσταται.
Τότε ευχαρίστως ο άνθρωπος βιώνει τον Νόμο αυτόν, γιατί του εξασφαλίζει αρμονία εσώψυχη και κοινωνική ευρυθμία. Ο Νόμος αυτός δεν ζητεί να ζης αρμονικά με τον “άλλον”, όποιος και αν είναι, αλλά να ζης για τον “άλλον”, όποιος και αν είναι, και να τον αποδέχεσαι όπως είναι!
Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας εψάλη Δοξολογία και εκφωνήθηκε ο πανηγυρικός της ημέρας από την Νηπιαγωγό του 3ου Νηπιαγωγείο Μουδανιών κα Ευδοξία Σαράφη*, η οποία έλκει την καταγωγή της από τον Άγιο Πρόδρομο.
Η ομιλία υπήρξε καταπληκτική, επιστημονικά και ιστορικά τεκμηριωμένη, με πλήθος αναφορών στον Μακεδονικό Αγώνα, στα γεγονότα της 19ης και 20ης Σεπτεμβρίου 1912 και ιδιατέρως με καίριες επισημάνσεις για τα πρόσωπα που ήσαν μπροστάρηδες στον αγώνα εκείνο και ανεβλάστησαν από τα χώματα του Αγίου Προδρόμου, όπως ο Εφημέριος του Χωριού π. Δημήτριος Οικονόμου που έκαψε το σπίτι του μέσα στο οποίο ήταν ταμπουρωμένοι οι Τούρκοι, πληρώνοντας με τη ζωή του το τόλμημά του και ο λεβέντης Ιερομόναχος Αρχ. π. Αστέριος Γραμμενόπουλος, Αρχ. Επίτροπος της Επισκοπής Αρδαμερίου, που έδωσε κι εκείνος το αίμα του για να φυτρώσει το δέντρο της ελευθερίας, υπό τις ευλογίες του αειμνήστου Μητροπολίτου Κασσανδρείας κυρού Ειρηναίου.
Μετά το πέρας της Ακολουθίας διάβαστηκε τρισάγιο στον τόπο της θυσίας, κατατέθηκαν στέφανοι και ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας απεύθυνε λίγα λόγια για την ημέρα και για να ευχαριστήσει τους καλεσμένους του.
*Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η κα Σαράφη Ευδοξία, Νηπιαγωγός του 3ου Νηπιαγωγείου Νέων Μουδανιών.
Σεβασμιότατε Μητροπολίτη Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου κ.κ. Θεόκλητε
Πανοσιολογιότατοι ….
Αξιότιμοι κε και κα βουλευτές
Αξιότιμε κε Περιφερειακέ σύμβουλε
Αξιότιμοι κοι Αντιδήμαρχοι
Αξιότιμε κε πρόεδρε του Δ.Δ Αγίου Προδρόμου
Κυρίες και κύριοι…..
«Μόνο ένας λαός καλά πληροφορημένος για το παρελθόν του, αλλά και για τα λάθη που έγιναν, ένας λαός που στοχάζεται τα μαθήματα της Ιστορίας, που μαθαίνει να ξεχωρίζει τους φίλους από τους εχθρούς, μπορεί να έχει μέλλον.
Δυστυχώς η Μακεδονία δεν απελευθερώθηκε με την επανάσταση του 1821, όχι γιατί δεν αγωνίστηκαν οι κάτοικοι της, ίσα ίσα που οι αγώνες και οι θυσίες τους έμειναν στην ιστορία, κι όχι μόνο το 1821. Έγιναν κι άλλες προσπάθειες, το 1854 και το 1878. Ωστόσο παρά τους αγώνες αυτούς η Μακεδονία παρέμενε υπόδουλη.
Η Χαλκιδική, μια ζωντανή παρουσία σε όλα τα προσκλητήρια του Έθνους, έχει προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες στην ένδοξη ιστορική περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα 1904- 1908.
Και δεν είχε να αντιμετωπίσει μόνο τους κατακτητές Τούρκους μα και τους Βουλγάρους που τότε είχαν ένα και μοναδικό σκοπό. Την προσάρτηση της Μακεδονίας στο βουλγαρικό κράτος. Τι έκαναν οι Βούλγαροι; Έστελναν στη Μακεδονία τους φοβερούς κομιτατζήδες, οι οποίοι τρομοκρατούσαν τα ελληνικά χωριά πιέζοντας τους κατοίκους τους να δηλώσουν ότι είναι Βούλγαροι.
Αυτοί που μαρτύρησαν περισσότερο ήταν οι παπάδες που τους πίεζαν να τελούν τη λειτουργία στα βουλγαρικά και οι δάσκαλοι και οι δασκάλες που όταν δίδασκαν την ελληνική γλώσσα γνώριζαν την εκδίκηση των κομιτατζήδων.
Όμως το θαύμα έγινε. Όχι από την κυβέρνηση μα από τον απλό λαό της Μακεδονίας ξεκίνησαν τα πρώτα ανταρτικά σώματα. Πρωτοπόροι στον Αγώνα στάθηκαν ο Ίων Δραγούμης που υπηρετούσε εδώ στη Μακεδονία ως διπλωμάτης, και ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, ο Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός. Ήταν αυτοί που συγκρότησαν τα πρώτα ανταρτικά σώματα ενόπλων, με αρχηγούς τον καπετάν Κώττα, τον καπετάν Άγρα το Βαγγέλη Στρεμπενιώτη, τον 24χρονο ανθυπολοχαγό του ελληνικού στρατού καπεταν Μίκη Ζέζα – ψευδώνυμο του Παύλου Μελά, που η φήμη του εξαπλώθηκε σ’ όλη τη Μακεδονία.
13 Οκτωβρίου 1904. Ο Παύλος Μελάς είναι νεκρός…
Σ’ αυτή την ιδιόμορφη αναμέτρηση, πολλά παλληκάρια από τη Χαλκιδική ρίχθηκαν με τα σώματά τους, μα κύρια με την ψυχή τους, αντιμέτωπα στην επιβουλή των Βουλγάρων, συμμετέχοντας ενεργά στις κατά τόπους Επιτροπές Αγώνα και δημιουργώντας ένοπλα Σώματα ανταρτών.
Σκοπός των ελληνικών σωμάτων ήταν να περιφρουρήσουν το εθνικό φρόνημα των χωριών, ν’ αποκαταστήσουν την τάξη σε όσα χωριά είχαν σημειωθεί αποσκιρτήσεις μετά από πιέσεις των αντιπάλων, να εξουδετερώσουν τις ένοπλες ομάδες και να περιορίσουν τη δράση των ληστρικών σωμάτων, τα οποία κινούνταν μεταξύ παρανομίας και εθνικού αγώνα, ταλαιπωρώντας τους αγροτικούς πληθυσμούς.
Η συχνή επικοινωνία των Οπλαρχηγών με τους κατοίκους της περιοχής, έκαναν τους τελευταίους να δείχνουν έμπρακτα την αγάπη τους προς τα αντάρτικα Σώματα.
Τα χωριά της Χαλκιδικής λειτουργούσαν σαν μυστικές πύλες εισόδου του οπλισμού που κατέφθανε από τα νησιά του Αιγαίου, αλλά και αγωνιστών που έρχονταν να προσφέρουν υλική και ηθική βοήθεια στον Αγώνα. Τεράστια υπήρξε η συμβολή της Εκκλησίας και στη Χαλκιδική, με ποιμενάρχη τον Οργανωτή του Μακεδονικού Αγώνα, Μητροπολίτη Κασσανδρείας, Ειρηναίο.
Υπό την καθοδήγηση του Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, ιδρύονται σε κάθε χωριό επιτροπές, με σκοπό την περίθαλψη αυτών των τμημάτων και την συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις κινήσεις στρατευμάτων. Το χωριό μας, τα Ρεσιτνίκια, σταυροδρόμι στο οδικό δίκτυο της Χαλκιδικής, θα αποτελέσει κομβικό σημείο αυτής της επιχείρησης.
Κατά την διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα (1904 – 1908) αρκετοί Αγιοπροδρομίτες υπήρξαν πράκτορες ή υποστηρικτές του αγώνα, περιθάλποντας αρκετούς αγωνιστές.
Αξίζει να αναφερθούν τα ονόματα των συγχωριανών μας, οι οποίοι αναφέρονται σε σημειώσεις και κατάστιχα μακεδονομάχων που συμμετείχαν ως όργανα πράκτορα, προσφέροντας πλήθος υπηρεσιών. Ο παπά-Δημήτριος Οικονόμου ή Παπαθανασίου, πολλάκις φιλοξένησε στο χάνι του Έλληνες αντάρτες, κάτω από την μύτη των Τούρκων. Φυλακίστηκε για τη δράση του, γλίτωσε παρολίγο την εξορία στην Μ. Ασία, και τέλος είδε το βιος του να γίνεται στάχτη στη μάχη του 1912. Ο παπά-Αστέριος Γραμμένος (Γραμμενόπουλος), αρχιερατικός επίτροπος της επισκοπής Αρδαμερίου τα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα, ένθερμος πατριώτης, με επαφές στην Θεσσαλονίκη, προσέφερε πρόθυμα καλές υπηρεσίες στον αγώνα. Ακόμα αξίζει να μνημονευθούν, ο Κων/νος Μπακάλης, επίσης ξενοδόχος, ο Εμμανουήλ Μπατζιάλας -Βατζόλας, παλιός πρόεδρος του χωριού, Νικόλαος Γεωργίου (Κοκκώνης ή Βατζόλας), Δημητράκης Αβράμης (Αβραμίδης), ο Αθανάσιος Αυγέρου, που εμπνεύστηκε την γνωστή φράση «κάθε κλαδί κι αντάρτης», και άλλοι πολλοί, τα ονόματα των οποίων δεν διέσωσε η ιστορία.
Μετά την επανάσταση των Νεότουρκων το 1908, φύσηξε ένας αέρας ελευθερίας για τους Έλληνες, που δεν άργησε όμως να κοπάσει, αποκαλύπτοντας το αληθινό του πρόσωπο. Δολοφονίες Ελλήνων, τρομοκρατία, καταπίεση. Το ποτάμι όμως δεν γυρίζει πίσω. Είχαν ήδη τεθεί οι βάσεις για την απελευθέρωση.
Το 1912, μετά την συμμαχία Σέρβων και Βουλγάρων, και με τον κίνδυνο της προσάρτησης της Μακεδονίας από τους δεύτερους, η Ελλάδα εξαναγκάζεται να συμμετάσχει στη Βαλκανική Συμμαχία (Σερβίας, Μαυροβουνίου, Ελλάδας και Βουλγαρίας), με σκοπό την επίθεση στην Οθωμανική αυτοκρατορία και στόχο την απελευθέρωση της Μακεδονίας και Θράκης. Ο ελληνικός στρατός, ο οποίος μετά και τον αποτυχημένο πόλεμο του 1897 είχε αναδιοργανωθεί, ξεκινάει προετοιμασία, ενώ ταυτόχρονα αποστέλλονται στην Μακεδονία 250 περίπου Μακεδονομάχοι για την προετοιμασία του πληθυσμού και την οργάνωση ανταρτικών ομάδων. Ο πόλεμος των συμμάχων κηρύσσεται στα τέλη Σεπτεμβρίου, αρχές Οκτωβρίου.
Η Ελλάδα αποβιβάζει στρατό στη Χαλκιδική, αλλά το κύριο μέτωπο των δυνάμεων κινείται από την Θεσσαλία προς την Μακεδονία.
Τον Οκτώβριο του 1912, λίγες μέρες πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, διάφορα ελληνικά σώματα δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Στα Ρεσετνίκια μάλιστα στις 20 Οκτωβρίου, λαμβάνουν χώρα και αψιμαχίες. Ελληνικό σώμα 40 ατόμων υπό την αρχηγεία του καπετάν Γιάννη Ράμναλη, ενισχυμένο και από κατοίκους των γύρω χωριών περικύκλωσε το χωριό, καθώς στο λεγόμενο βακούφικο χάνι διανυκτέρευαν
γύρω στους 50 επίστρατους Τούρκους από τα χωριά της Καλαμαριάς. Το πρωί άρχισε το τουφεκίδι και αφού οι Έλληνες έβαλαν φωτιά στο χάνι, οι Τούρκοι βγήκαν έξω το απόγευμα. Μάλιστα λέγεται ότι γλίτωσε μόνον ένας ή κατ’ άλλους πέντε.
Είμαστε τυχεροί που σώζονται οι χειρόγραφες σημειώσεις του δικού μας μπαρμπα-Χρήστου Αβραμίδη, ο οποίος νεαρός, αμούστακο 16χρονο 17χρονο παιδί, υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων και της μάχης που έλαβε χώρα στο χωριό μας. Οι σημειώσεις αυτές αποτελούν ένα πολύτιμο κομμάτι της ιστορίας μας, το οποίο αξίζει να γίνει ευρέως γνωστό.
Στις σημειώσεις αυτές, περιγράφονται τα γεγονότα της 18ης και 19ης Οκτώβρη 1912 ημέρα που το χωριό μας απελευθερώθηκε.
Η μάχη στον Άγιο Πρόδρομο ωστόσο αναφέρεται τόσο από τον Αντιστράτηγο Αλεξάκη στο βιβλίο του «Πολεμικαί Αναμνήσεις», όσο και στην βιογραφία: «Ο Μητροπολίτης Ειρηναίος» του Παναγιώτη Στάμου.
Το περιστατικό δε, καταγράφεται και στα αρχεία του Υπουργείου Στρατιωτικών του Γενικού Επιτελείου Στρατού.
Ο Αντιστράτηγος Αλεξάκης, περιγράφει τη μάχη που έγινε στο χωριό μας, δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι ο παπα-Δημήτρης προθυμοποιήθηκε να πυρπολήσει ο ίδιος το νεόκτιστο σπίτι του – όπου είχαν ταμπουρωθεί οι Τούρκοι – υπέρ του Εθνικού σκοπού όπως και έγινε.
Σκοτώθηκαν 41 Τούρκοι, αιχμαλωτίστηκαν 11 εκ των οποίων 2 τραυματίες. Από τους δικούς μας σκοτώθηκαν 2 και τραυματίστηκε 1.
Ο Τουρκικός στρατός που βρίσκονταν στον Πολύγυρο και αποτελούνταν από 400 στρατιώτες, συνθηκολόγησαν, αφού καταλείφθηκαν από πανικό μόλις μαθεύτηκε η έκβαση της μάχης στον Άγιο Πρόδρομο. Μάλιστα ο Καϊμακάμης προσέφυγε στον Μητροπολίτη Ειρηναίο ζητώντας του βοήθεια ώστε να μεταβούν οι Τούρκοι στη Θεσσαλονίκη.
Τον διάλογο του Καϊμακάμη με τον Μητροπολίτη Ειρηναίο, τον συναντούμε στη βιογραφία του. μάλιστα ο Μητροπολίτης εγγυήθηκε και διέθεσε 200 υποζύγια που μαζεύτηκαν από τα γύρω χωριά και για την ασφάλειά τους τέθηκε ο ίδιος επικεφαλής μαζί και με άλλους χριστιανούς συνοδούς ώστε να ματαιώσει οποιαδήποτε επίθεση ανταρτών.
Στις 26 Οκτωβρίου ελευθερώνεται η Θεσσαλονίκη. Ένα όνειρο αιώνων γίνεται πραγματικότητα.
Η Μακεδονία, η Χαλκιδική είναι ελεύθερη.
Αυτά ανάμεσα σε άλλα μας άφησαν παρακαταθήκη οι πρόγονοί μας για όσους έδωσαν την ψυχή τους για την απελευθέρωση του τόπου μας. Αυτά είναι τα κομμάτια της αδιάκοπης ιστορικής συνέχειας του λαού μας, της ιστορικής μας μνήμης που αν χαθεί μπροστά στη δίνη των καιρών θα χαθούμε κι εμείς οι ίδιοι.
Τιμή και δόξα σ΄ όλους τους ήρωες , γιατί….
Τα χώματα τούτα είναι ποτισμένα με αίμα αγωνιστών, επωνύμων και αφανών ηρώων, που ήρθαν να πολεμήσουν για τη λευτεριά αυτού του τόπου από κάθε μέρος του ελλαδικού χώρου.
Είναι χρέος λοιπόν όλων των Ελλήνων, η διαφύλαξη της μνήμης του Μακεδονικού Αγώνα.
Η μελέτη και η βαθιά γνώση της ιστορίας, η επαγρύπνηση και η εγκατάλειψη του εφησυχασμού, αποτελούν σήμερα την ασπίδα και το δόρυ, τα πιο αποτελεσματικά όπλα, για την αντιμετώπιση κάθε επιβουλής εναντίον της Μακεδονίας
Ας το χωνέψουν όλοι , Πως
Ήν, έστιν και έσται Ελλάς η Μακεδονία
Η Μακεδονία είναι Ελλάδα.
Ζήτω η Μακεδονία μας{flickrset}72157698674382622|573|430|142275543@N05|Y{/flickrset}