Καθώς πλησιάζει το μεγάλο επετειακό γεγονός του γιορτασμού των 200 χρόνων από την κήρυξη της Επαναστάσεως του 1821, γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες ενός άνευ προηγουμένου βιασμού της ιστορικής αλήθειας και ενός ανεπίτρεπτου ακρωτηριασμού της στην προκρούστεια κλίνη των ιδεολογικών προκαταλήψεων, των υλιστικών σχημάτων, της μονολιθικής σκέψεως και των σοφιστικών συλλογισμών.
Η εκστρατεία αυτή του ιστορικού αποπροσανατολισμού χρησιμοποιεί για όπλα ένα πλήθος από λογικά σφάλματα, με τα οποία συγχέονται ουσιώδη και επουσιώδη στοιχεία με τέτοιο τρόπο, ώστε να επισημαίνονται το προβαλλόμενο αποσπασματικό μέρος αντί του παραθεωρούμενου ή αποσιωπούμενου οργανικού όλου, οι εξαιρέσεις αντί του κανόνα, οι από αγάπη για το έθνος φαναριώτικοι διπλωματικοί ελιγμοί από τους κύριους εθνικούς στόχους.
Γεύση αυτής της αντιεκκλησιαστικής πολεμικής πήραμε στο ΒΗΜΑ της Κυριακής 1-9-2019 στο blog του Νίκου Δήμου, όπου ο αρθρογράφος ειρωνεύεται την κ. Γιάννα Αγγελοπούλου, η οποία μίλησε για την ΄΄κομβική συνεισφορά της Εκκλησίας στον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία΄΄.
Ο συντάκτης του άρθρου ΄΄η κομβική συνεισφορά΄΄ αγνοεί ή θέλει να αγνοεί τη μεγάλη προσφορά της Εκκλησίας στον αγώνα του ΄21.
Αγνοεί τους τρεις βασικούς στόχους της Εκκλησίας σ’ αυτή την περίοδο. Την διατήρηση της Ελληνικής παιδείας, την καλλιέργεια του ηρωικού πνεύματος με τις θυσίες του κλήρου και την αναστολή του εξισλαμισμού, που ήταν ταυτόχρονα και αναχαίτιση του εκτουρκισμού.
Η διατήρηση της ελληνικής παιδείας αποτελεί πρωταρχικό μέλημα της Εκκλησίας σ’ αυτή την τραγική για το Γένος μας περίοδο.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στους καταλόγους των ελληνικών σχολείων και των ελλήνων λογίων, που συνέταξαν ο Ματθαίος Παρανίκας και ο Κων/νος Σάθας, τα 2/3 και πλέον των δασκάλων ήσαν ιερωμένοι.
Μονάχα ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, που υπήρξε το μεγαλύτερο κεφάλαιο της φυλής μας στα χρόνια της τουρκοκρατίας, η επιφανέστερη λαοπαιδευτική και νεοπατερική μορφή της νεοελληνικής εθνότητας και ο επιβλητικότερος λαϊκός αναγεννητής των τελευταίων χρόνων της σκλαβιάς, ίδρυσε περισσότερα από διακόσια, σημερινά δημοτικά σχολεία και τριάντα ελληνικά, κάτι σαν τα σημερινά Γυμνάσια, που ήταν πραγματικός άθλος για την εποχή εκείνη.
Και αυτός ακόμη ο Αδαμάντιος Κοραής δεν δίστασε να ομολογήσει ότι ΄΄πρώτος ο κλήρος άρχεται της αναμορφώσεως του Έθνους δια της παιδείας΄΄.
Η Εκκλησία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας έχει να παρουσιάσει από όλα τα κλιμάκια της Ιεραρχίας της μάρτυρες και αγωνιστές.
Το 1600 και 1611 έκανε επαναστατικό κίνημα ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος, Μητροπολίτης Τρίκκης, που βρήκε μαρτυρικό θάνατο στα Γιάννινα. Ο Μητροπολίτης Κεφαλληνίας Τιμόθεος Τυπάλδος τον ιζ’ αι. συγκρότησε επαναστατικό σώμα με 150 κληρικούς.
Ο παπά-Θύμιος Βλαχάβας ήταν αρχηγός των αρματωλών στα Χάσια και βρήκε τραγικό θάνατο από τον Αλή Πασά στα Γιάννινα.
Ο Σαλώνων Ησαΐας κήρυξε την επανάσταση στο μοναστήρι του Οσίου Λουκά Βοιωτίας.
Ο ιερομόναχος Σεραφείμ από το Φανάρι της Θεσσαλίας ηγήθηκε της Επαναστάσεως των Αγραφιωτών. Στο σημείο αυτό πρέπει να μνημονευθούν οι μοναχοί του Αγίου ΄Ορους καθώς και οι διακόσιοι μοναχοί της Νέας Μονής της Χίου, οι οποίοι εσφάγησαν κατά την καταστροφή της νήσου.
Όπως γράφει ο Γάλλος πρόξενος Πουκεβίλ οι Τούρκοι θανάτωσαν έντεκα Πατριάρχες και εκατό περίπου Επισκόπους. Σε έξι χιλιάδες ανεβάζει τους θανατωθέντες λειτουργούς της Εκκλησιάς.
Τεράστια υπήρξε η συμβολή της Εκκλησίας και στην αναχαίτιση του εξισλαμισμού, που αποτελούσε διαρκή αφαίμαξη του Ελληνισμού και σοβαρή απειλή εξαφανίσεώς του.
Σ’ αυτό το καταλυτικό κύμα του θρησκευτικού και εθνικού αποχρωματισμού υψώθηκε ως ανασχετική δύναμη η θυσία των νεομαρτύρων. Η προσφορά τους υπήρξε τεράστια σε βάθος και έκταση.
Με τη μαρτυρική θυσία της ζωής τους έγιναν σύμβολα αντιστάσεως του λαού, στέργιωσαν την πίστη των ραγιάδων και έδωσαν ελπίδες καινούργιας ζωής. Το πνεύμα της αυτοθυσίας τους παραδειγμάτιζε το λαό, τόνωνε το φρόνημά του και γιγάντωνε την εθνική του συνείδηση.
Η θυσία τους ήταν για τους Έλληνες στοιχείο φιλοτιμίας και πρότυπο να μην υστερήσουν και αυτοί σε θυσίες.
Ενδεικτικά αναφέρουμε το νεομάρτυρα Νικόλαο τον εκ Μετσόβου που κάηκε πάνω στη φωτιά στην κεντρική πλατεία των Τρικάλων, το νεομάρτυρα Δημήτριο από τη Σαμαρίνα που μαρτύρησε με εντοιχισμό στην αυλή του Αλή Πασά στα Γιάννινα και τον νεομάρτυρα Γεώργιο, που απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Κάστρου στα Γιάννινα.
Στο σημείο αυτό αξίζει να μνημονεύσουμε τον μοσχοπολίτη Διδάσκαλο του Γένους ιερομόναχο Νεκτάριο Τέρπο, που πρόβαλε με πάθος την ορθόδοξη πίστη και την ιδέα της εθνικής ελευθερίας. Ήλεγξε κατά πρόσωπο τους τυράννους και έκανε ανοιχτή αντίσταση κατά της αρχής.
Το έργο του ΄΄Πίστις΄΄ κυκλοφόρησε σε πολλές εκδόσεις. Αν εξαιρέσει κανείς το Θούριο του Ρήγα, κανένα άλλο νεοελληνικό βιβλίο δεν είχε τόση μεγάλη και ευρύτατη κυκλοφορία, όσο αυτό το έργο του Νεκτάριου Τέρπου, που τόνωσε το φρόνημα του λαού τον προετοίμασε για το μεγάλο γεγονός της εθνικής αναστάσεως.
Πέραν αυτών η Εκκλησία περιόρισε την προσηλυτιστική δράση των δυτικών ΄΄μισσιοναρίων΄΄, πρόβαλε τους θησαυρούς της κλασσικής ελληνικής αρχαιότητας, προώθησε την ανάπτυξη και αυτών των θετικών επιστημών, ανήγειρε βιβλιοθήκες και πνευματικά κέντρα, οργάνωσε την παροχή συσσιτίων και υποτροφιών, ίδρυσε τυπογραφεία, ανέπτυξε την κοινοτική οργάνωση, δημιούργησε πρότυπα πραγματώσεως του συνεταιριστικού πνεύματος, ευλόγησε τα λαϊκά πανηγύρια, διαπότισε το ζωντανό λαϊκό πολιτισμό, διατήρησε την ελληνική γλώσσα και παιδεία, διαμόρφωσε την πνευματική ταυτότητα και την ιδεολογική φυσιογνωμία του Ελληνισμού.
Γενικά η Εκκλησία συνετέλεσε στη διατήρηση της εθνικής αυτοσυνειδησίας και ταυτότητας των Ελλήνων . Γι’ αυτό είναι πολύ άδικο και ιστορικά ανέντιμο να την κατηγορούν ότι πρόδωσε τον αγώνα του ’21.
Αν είχε να κατηγορήσει κανείς την Εκκλησία θα έλεγε με το στόμα του Γιάννη Συκουτρή ότι ΄΄πολλάκις τον τελείως δευτερογενή δι’ αυτήν εθνικόν σκοπόν έθεσεν υπεράνω του καθαρώς θρησκευτικού και του ιδίου της ως οργανισμού αυτοτελούς συμφέροντος΄΄.
Και κλείνουμε με την άποψη και πάλι του Αδαμαντίου Κοραή, τον οποίο τόσο αγαπά και μνημονεύει στο άρθρο του ο κ. Δήμου.
«Εις την Εκκλησίαν, ως εις κοινήν μητέρα, είναι το Γένος προσκεκολλημένον και δια την θρησκείαν και δια την μητρικήν φροντίδα, την οποία δείχνει καθ’ εκάστην».